This Week

काठमाडौँ — प्रमुख राजनीतिक दलले काठमाडौंको तीनकुने क्षेत्रमा शुक्रबार भएको हिंसात्मक र अराजक घटनाको मुख्य जिम्मेवार पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह भएको निष्कर्ष निकालेका छन् । उनीहरूले पूर्वराजाको निर्देशनबमोजिम राजनीतिक आवरणमा भएका आपराधिक घटनामा संलग्नलाई कारबाही गर्न सरकारलाई आग्रह गरेका छन् । संविधान र गणतन्त्र पक्षधरको सर्वदलीय बैठक गरी पछिल्ला राजनीतिक घटनाको समीक्षा गर्ने तयारी पनि दलहरूले गरेका छन् ।

कांग्रेस पदाधिकारीको शनिबार बसेको बैठकले राजावादीले गरेको हिंसात्मक घटनाको समीक्षा गरेको छ । ‘शुक्रबारका अराजक र हिंसात्मक गतिविधिको मुख्य जिम्मेवार पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह भएको बैठकको निष्कर्ष छ,’ कांग्रेस प्रवक्ता प्रकाशशरण महतले भने, ‘पूर्वराजाकै निर्देशनमा यो घटना भएको हो । घटनामा पूर्वराजा जिम्मेवार भइसकेको हुनाले समग्र प्रमाणका आधारमा सरकारले अनुसन्धान गर्नुपर्छ ।’ कांग्रेसले हिंसात्मक र अराजक घटनाको अनुसन्धान गरी त्यसमा संलग्न सबैलाई कारबाही गर्न सरकारलाई आग्रह गर्ने निर्णय गरेको छ ।

बैठकले सरकारी गाडी, निजी सम्पत्ति, सञ्चार गृह, पार्टी कार्यालय र पसलमा भएका आगजनी र लुटपाटका घटनाको निन्दा गर्दै दोषीलाई कारबाही गर्न आग्रह गरेको छ ।

बैठकले कांग्रेस–एमाले सत्ता गठबन्धनको पहलमा छिट्टै सर्वदलीय बैठक गर्ने निर्णय पनि गरेको छ । ‘पछिल्लो राजनीतिक घटनाक्रमबारे संवैधानिक पक्षधर राजनीतिक दलहरूको बैठक गरी समीक्षा गर्ने निर्णय भएको छ,’ उनले भने ।

सरकारको नेतृत्व गरेको एमालेले पनि शुक्रबारको घटनाका निर्देशक पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र भएको उल्लेख गर्दै संलग्न सबैलाई कानुनी दायरामा ल्याएर कारबाही गर्नुपर्ने जनाएको छ । उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवालीले प्रमुख राजनीतिक दलले गैरराजनीतिक, आपराधिक घटनाको निन्दा गरेकाले आवश्यक परे संविधान र गणतन्त्रको सम्वर्द्धनका लागि दलहरू एक ठाउँमा उभिने बताए । ‘यो घटनामा पूर्वराजा नै जिम्मेवार हुन् । उनकै निर्देशनमा घटना भएको हो । सरकारले आफ्नो हिसाबले अनुसन्धान गर्दै छ,’ ज्ञवालीले भने, ‘यो कुनै राजनीतिक समस्या होइन, आपराधिक क्रियाकलाप हो । यो जानजानी हिंसा बढाउने र त्यसको बलमा औचित्य पुष्टि गर्ने चेष्टा थियो ।’ उनले पत्रकारलाई जिउँदै जलाउने, सार्वजनिक तथा निजी सम्पत्तिमा आगजनी, लुटपाट गर्नेविरुद्ध सरकारले कारबाही प्रक्रिया अघि बढाएको उल्लेख गरे ।

संविधान निर्माणमा लागेका दलहरू एक ठाउँमा उभिएर त्यसको सम्वर्द्धन गर्नुपर्ने उपमहासचिव ज्ञवालीको भनाइ छ । ‘प्रमुख दलहरू संविधानको पक्षमा छौं । हामी लोकतन्त्रका संस्थापक हौं । संविधान र गणतन्त्र संकटमा पर्दा एक ठाउँमा हुन्छौं,’ उनले थपे, ‘सरकार, प्रतिपक्षमा जहाँ रहे पनि संविधान र गणतन्त्रको सम्वर्द्धन गर्नेहरू एक हुनुपर्छ ।’ राजनीतिक आवरणमा हिंसा मच्याएर पूर्वराजा फर्काउने सपना पूरा नहुने उनको भनाइ छ । ‘कानुन हातमा लिएर हिंसात्मक, कानुनविरोधी गतिविधि स्वीकार गर्न सकिँदैन । यसरी पूर्वराजा फर्काउने प्रयास किमार्थ सफल हुँदैन,’ ज्ञवालीले भने, ‘आगजनी लुटपाटलाई जनताका असन्तुष्टि भन्न मिल्दैन । यो विशुद्ध आपराधिक घटना हो ।’

त्यस्तै एमाले महासचिव शंकर पोखरेलले राजावादीको आन्दोलनका नाममा आपराधिक घटनामा संलग्न हुने र त्यसका लागि निर्देशन दिनेहरूलाई कानुनी कारबाहीको दायरामा ल्याउन माग गरेका छन् । ‘आन्दोलनका नाममा नियोजित रूपमा परिचालित आपराधिक जत्थाको तोडफोड, आगजनी र लुटपाटबाट पीडित भएकालाई राज्यका तर्फबाट यथोचित सम्बोधन आवश्यक छ,’ पोखरेलले शनिबार सामाजिक सञ्जालमार्फत आग्रह गरेका छन्, ‘जनतालाई आतंकित बनाउने, आपराधिक घटनामा संलग्न व्यक्ति तथा तिनलाई उक्साउने र निर्देशन दिने सबैलाई अविलम्ब कारबाहीको दायरामा ल्याउनु आवश्यक छ ।’

माओवादीले पनि शुक्रबार भएका गैरराजनीतिक, अराजक, हिंसात्मक घटनाको सम्पूर्ण जिम्मेवार पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह भएको जनाएको छ । शनिबार राजावादीले आगजनी गरेको एकीकृत समाजवादीको पार्टी कार्यालय निरीक्षण गरेपछि माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले तीनकुने क्षेत्रमा भएको घटनाको जिम्मा पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले लिनुपर्ने बताएका हुन् । घटनाको छानबिन गरी दोषीलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउन उनले सरकारसँग माग गरेका छन् ।

‘शुक्रबार भएका गैराजनीतिक, आपराधिक घटनाका मुख्य जिम्मेवार पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह नै हुन् । योजनाकार उनी नै हुन्,’ दाहालले भने, ‘यो घटनाको जिम्मेवार उनै भएकाले सरकारले अनुसन्धान गर्नुपर्छ ।’ समाजवादी मोर्चाका प्रमुख नेताहरूको बैठकपछि सञ्चारकर्मीलाई संक्षिप्त प्रतिक्रिया दिँदै दाहालले सुरक्षा व्यवस्थामा भएका कमीकमजोरीको सरकारले गम्भीर रूपमा समीक्षा गर्नुपर्नेमा जोड दिए । साथै उनले संविधान र गणतन्त्रका पक्षमा शान्ति प्रक्रियाका सहयात्रीहरू एक ठाउँमा आउनुपर्नेमा पनि जोड दिए । ‘१२ बुँदे विस्तृत शान्ति सम्झौताका सहयात्रीहरू एक ठाउँमा हुनुपर्छ भन्ने यो समयको आवाज हो,’ शनिबार प्रेस सेन्टरको राष्ट्रिय सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै दाहालले भने ।

जनता समाजवादी पार्टी नेपालले पनि राजावादीद्वारा गरिएका हिंसात्मक घटनाको निन्दा गर्दै दोषीमाथि कारबाही गर्न माग गरेको छ । प्रवक्ता मनीष सुमनले विज्ञप्ति जारी गर्दै संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक प्रणालीको रक्षा र संस्थागत गर्न लाग्नुपर्ने जनाएका छन् । ‘प्रतिक्रान्ति तथा प्रतिगमनकारी राजावादी शक्तिहरूलाई परास्त गर्दै जनआन्दोलन, जनविद्रोह र ऐतिहासिक मधेश विद्रोहलगायतका संघर्ष र बलिदानद्वारा प्राप्त उपलब्धिको रक्षा गरी मुलुकमा देखा परेका समस्या समाधान गर्नुपर्छ,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।

एकीकृत समाजवादीले घटनाको निर्देशक पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह र आयोजकहरू मुख्य जिम्मेवार भएकाले उनीहरूलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउन सरकारसमक्ष माग गरेको छ । ‘पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह यो घटनाका निर्देशक हुन् । घटनामा संलग्नलाई कारबाही हुनुपर्छ,’ उपाध्यक्ष बेदुराम भुसालले स्थायी कमिटीको निर्णय सुनाए, ‘आफूलाई राजावादी भन्नेहरू राजनीतिक र सामाजिक होइनन् । आततायी समूहका रूपमा देखापरे ।’ संघीय लोकतान्त्रिक व्यवस्थाविरुद्ध गैरकानुनी रूपमा धावा बोल्ने आपराधिक समूहलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउन एकीकृत समाजवादीले सरकारसमक्ष माग गरेको छ ।

रास्वपाले पनि निश्चित स्वार्थ पूरा गर्ने समूहले अराजक गतिविधि गरेको निष्कर्ष निकालेको छ । पार्टी सचिवालय बैठकले घटनाको न्यायिक आयोग बनाएर सत्यतथ्य अनुसन्धान गर्नुपर्ने मागसमेत गरेको छ । ‘आफ्नो निश्चित स्वार्थ पूरा गर्न खोज्ने समूहले त्यो घटना गराएका छन् । उनीहरूले समाजमा विष फैलाउने काम गरेका छन्,’ रास्वपा नेता एवं संसदीय दलका प्रमुख सचेतक सन्तोष परियारले भने, ‘पूर्वराजाका नाउँमा यी घटना गराइएका छन् । यसको न्यायिक आयोग बनाएर सत्यतथ्य अनुसन्धान गर्नुपर्छ ।’ रास्वपाले लोकतन्त्रमाथि आक्रमण भएकाले सजग रहन पनि आग्रह गरेको छ । ‘शुक्रबार राजावादीको नाममा भएका गतिविधि राजनीतिक होइनन्,’ रास्वपा नेता शिशिर खनालले पार्टीको निष्कर्ष सुनाए, ‘यो आपराधिक घटना हो ।’ रास्वपाले अराजक घटना हुन सक्ने सूचना हुँदाहुँदै पनि सरकारको तयारी कमजोर भएको टिप्पणी गरेको छ ।

कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले नेपालको संविधानप्रति आफ्नो दृढ विश्वास व्यक्त गरेका छन्। उनले संविधानलाई लोकतन्त्रको मुख्य आधार र समावेशी शासन प्रणालीको बलियो पाटोका रूपमा चित्रण गरेका छन्। देउवाले संविधानलाई परिमार्जन गर्न आवश्यक देखिएको अवस्थामा लोकतान्त्रिक प्रक्रिया अनुसार अघि बढ्नुपर्ने धारणा राखेका छन्।

उनले संविधानलाई कुनै पनि हालतमा कमजोर पार्न नहुने बताउँदै यसको रक्षा गर्न सबै राजनीतिक दलहरू एकजुट हुनुपर्नेमा जोड दिए। देउवाले संविधानको मर्म र भावना अनुरूप सबैको समान अधिकारको सुनिश्चितता गर्न आवश्यक रहेको पनि स्पष्ट पारे।

हाइलाइट्स:

• संविधानप्रति देउवाको दृढ विश्वास।
• लोकतान्त्रिक प्रक्रियाद्वारा परिमार्जनको सम्भावना।
• संविधानको रक्षा गर्न राजनीतिक दलहरूको एकता आवश्यक।
• समान अधिकारको सुनिश्चितता।