भूकम्पको केन्द्रबिन्दु रहेको मन्डाले क्षेत्रमा १ हजार ५ सय ९१ घरमा क्षति पुगेको छ । मन्डाले क्षेत्रको एक भवनमा कम्तीमा ९० जना फसेका बीबीसीले जनाएको छ । शुक्रबार दिउँसो म्यानमारको सागिङ सहरको उत्तर–पश्चिममा ७.७ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको थियो । अमेरिकी भूगर्भीय सर्वेक्षण (यूएसजीएस) का अनुसार त्यसको केही मिनेटमा सोही क्षेत्रमा ६.४ म्याग्निच्युडको अर्को भूकम्प गएको थियो ।

म्यानमारको सैन्य सरकारले मन्डाले विमानस्थलमा अस्थायी अस्पताल र राहत शिविर सञ्चालनमा ल्याएको जनाएको छ । भूकम्पका कारण धावनमार्गमा क्षति पुगेपछि विमानस्थल बन्द भएको छ । तर सेनाले उडानहरू पुनः सुरु गर्न काम गरिरहेको सैन्य सरकारले जनाएको छ ।

राजधानी नेपिडाअमा सुरक्षाकर्मी तथा प्राविधकले शनिबार क्षतिग्रस्त सडकका साथै अवरुद्ध बिजुली, फोन र इन्टरनेट सेवा पुनः सञ्चालनमा ल्याउने प्रयास गरिरहेका सीबीएस न्युजले जनाएको छ । म्यानमारमा २०२१ मा सेनाले ‘कु’ गरी सत्ता हत्याएको थियो । सैन्य सरकारले देशभित्रका सूचना सार्वजनिक गर्न कडाइ गर्दै आएको छ । जसले गर्दा भूकम्पबारेको वास्तविक विवरण प्राप्त हुन नसकेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन् ।

भूकम्पका कारण थाइल्यान्डको राजधानी बैंककमा १० जनाले ज्यान गुमाएका छन् । थाई उपप्रधानमन्त्री अनुतिन चार्नविराकुलले भग्नावशेषमा फसेका कम्तीमा १५ जनाको जीवितै उद्धारको प्रयास भइरहेको जनाएका छन् । उनका अनुसार करिब १ सय जना हराइरहेका छन् । भूकम्पपछि बन्द थाइल्यान्डका बैंकक, चियाङ माई, हात याई, चियाङ राई र फुकेटसहित ६ विमानस्थल भने सञ्चालनमा आइसकेका थाई सरकारले जनाएको छ । थाई प्रधानमन्त्री पेतोङ्तार्न सिनावात्राले राजधानीमा गएको घातक भूकम्पपछि देश सामान्य अवस्थामा फर्किएको बताएकी छन् । भूकम्पका कारण बैंककमा एउटा निर्माणाधीन भवन भत्किएको छ ।

म्यानमारको सैन्य सरकारले शुक्रबार देशका ६ स्थानमा आपत्कालीन अवस्था घोषणा गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगका लागि अपिल गरेको थियो । जसअनुसार अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग म्यानमार पुगिसकेको छ । सैन्य सरकार प्रमुख मिन आङ ह्लाइङले घाइते राखिएका अस्पतालको भ्रमण गर्दै अन्य देशबाट सहयोगको आशा राखेको बताएका थिए । त्यसको २४ घण्टाभित्र चीनलगायतका केही देशबाट म्यानमारमा सहयोग पुगेको थियो ।

चिनियाँ राज्य प्रसारक सीसीटीभीले म्यानमारको सबैभन्दा ठूलो सहर याङ्गुन पुग्ने पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय उद्धार समूह चिनियाँ टोली भएको जनाएको छ । चीनले १ सय ३५ भन्दा बढी उद्धारकर्मी र विज्ञका साथै मेडिकल किट, जेनेरेटरलगायत सामग्री पठाइसकेको छ । त्यस्तै, चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङले म्यानमारका जुन्टा प्रमुख मिन आङ ह्लाइङसँग फोनमा कुरा गरेपछि बेइजिङले म्यानमारलाई १० करोड युआन (१ करोड ३० लाख अमेरिकी डलर) बराबरको मानवीय सहायता प्रदान गर्ने भएको छ । चीन जुन्टा सरकारको सबैभन्दा ठूलोमध्येको एक व्यापारिक साझेदार हो ।

रुसले पनि अनुसन्धानमा खटाइने कुकुरसहित १ सय २० उद्धारकर्ता तथा मनोवैज्ञानिक र विशेषज्ञसहितको टोली पठाएको आपत्कालीन मन्त्रालयले जनाएको छ । भारतले पनि तत्काल मानवीय सहायतासहित उद्धार र चिकित्सा टोली पठाएको विदेशमन्त्री एस जयशंकरले सामाजिक सञ्जाल एक्समा लेखेका छन् । हङकङ, सिंगापुर र मलेसियाले पनि उद्धार टोली पठाउने बताएका सीएनएनले उल्लेख गरेको छ ।

संयुक्त राष्ट्रसंघले राहत प्रयास सुरु गर्न ५० लाख डलर छुट्याएको छ । दक्षिण कोरियाले अन्तर्राष्ट्रिय संस्थामार्फत २० लाख डलर बराबरको मानवीय सहायता प्रदान गर्ने बताएको छ । मलेसियाले आइतबार उद्धार टोली पठाउने जनाएको छ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सक्दो सहयोग गर्ने बताएका छन् ।

म्यानमारको सेनाले २०२१ फेब्रुअरीमा आङ सान सुकीको निर्वाचित सरकारलाई अपदस्थ गरेको थियो । जुन्टा सरकार लामो समयदेखि सक्रिय विद्रोही र नवगठित लोकतन्त्र समर्थकसँग रक्तपातपूर्ण गृहयुद्धमा संलग्न छ । भूकम्पपछि पनि सैन्य बलले आफ्नो आक्रमण भने जारी राखेको छ । करेन्नी पनि भनिने उत्तरी राज्य कायिन र दक्षिणी सानमा तीनवटा हवाई आक्रमण गरेको छ । यी दुवै राज्य भूकम्पबाट प्रभावित मन्डाले राज्यसँग सीमा जोडिएका राज्य हुन् ।

१९९० को दशकदेखि म्यानमारमा लडाकु र नागरिक दुवैलाई सहयोग प्रदान गर्दै आइरहेको मानवीय सहायता संस्था फ्री बर्मा रेन्जर्सका संस्थापक सिपाही डेभ युवांकले उक्त क्षेत्रका धेरैजसो गाउँहरू पहिले नै सेनाले ध्वस्त पारिसकेकाले भूकम्पको प्रभाव कम देखिएको सीबीएस न्युजसँग बताए । उत्तरी सानमा भूकम्पको केही मिनेटपछि विद्रोही नियन्त्रित गाउँमा भएको हवाई आक्रमणमा ७ विद्रोही मारिएका छन् । आक्रमणमा एक विद्यालयसहित ५ भवन क्षतिग्रस्त भएका सानस्थित श्वे फी म्याय समाचार एजेन्सीकी सम्पादक माई रुकोलाई उद्धृत गर्दै समाचार संस्था एपीले जनाएको छ ।