उनका भाइ तथा ०७४ मा माओवादीबाट भोटेकोशी गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित राजकुमार पौडेल पनि त्यतिबेला १५ किलो सुन तस्करीका आरोपी थिए ।

पौडेलका चार जना दाजुभाइ रहेकामा सबै कुनै न कुनै काण्डमा जोडिएका छन् । कोही सुन तस्करी, कोही हुन्डी, कोही विदेशी मुद्रा र कोही रक्तचन्दन तस्करीमा मुछिएका छन् । भाइ राजकुमार ०७४ मा भोटेकोशी गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित भएलगत्तै १५ किलो सुन तस्करीमा मुछिएपछि फरार भएका थिए । पछि धरौटीमा छुटेका उनी ०७९ को चुनावमा भने उनी कांग्रेस उम्मेदवारसँग पराजित भए ।

दाजु बच्चु पौडेल हुन्डी कारोबारमा पटक–पटक प्रहरी अनुसन्धानको घेरामा परेका शंकास्पद व्यक्ति हुन् । जेठा दाजु ध्रुव भोटेकोशीकै फुल्पिङकट्टीबाट ०५४ मा गाविस अध्यक्ष निर्वाचित भएका थिए । ०६९ तिर रक्तचन्दन कारोबारमा जोडिएका उनी पक्राउपछि छुटेका थिए ।

ट्रकको ‘फल्स बटम’मा लुकाएर स्थल नाका हुँदै रसुवागढीबाट चीनको केरुङतर्फ तस्करी गर्न लागिएको १३ लाख ६९ हजार १ सय ५० युरो र ३ लाख २० हजार ८ सय ५० अमेरिकी डलरसहित चैत ४ मा कुसाङ लामालाई काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले पक्राउ गरेको थियो । बरामद विदेशी मुद्रा र ना ७ ख १६५२ नम्बरको ट्रकसहित लामालाई प्रहरीले राजस्व अनुसन्धान विभागको जिम्मा लगाएको थियो ।

तस्करीका मुख्य योजनाकार सिन्धुपाल्चोकको भोटेकोशी गाउँपालिका घर भई हाल काठमाडौं बस्दै आएका माओवादी नेता पौडेल भएको अनुसन्धानका क्रममा खुलेको हो । लामा र पौडेलबीच पटक–पटक भएको फोन सम्पर्कको आधारमा पौडेलको संलग्नता पुष्टि भएको हो । युरो र डलर बरामद भएलगत्तै पौडेल सम्पर्कविहीन भएका छन् । पौडेलविरुद्ध अदालतबाट पक्राउ पुर्जी जारी भइसकेको राजस्व अनुसन्धान विभागका महानिर्देशक चण्डीप्रसाद घिमिरे बताउँछन् ।

घिमिरेका अनुसार भोटेकोशी–४ स्थायी घर भई टोखा–१० महादेवटार बस्ने पौडेल उक्त विदेशी मुद्रा चीन पठाउने तयारीमा थिए । ‘अहिलेसम्मको अनुसन्धानमा विदेशी मुद्राका मालिक पौडेल नै भएको खुल्न आएको छ,’ घिमिरेले भने, ‘मोबाइल कल, पैसा बोकेको गाडीको मुभमेन्ट र गोप्य स्रोतबाट आएका विवरणका आधारमा हामीले मुख्य मालिक पहिचान गरेका हौं, उनलाई पक्राउ गर्न अदालतबाट आइतबार पुर्जी जारी भइसकेको छ ।’

अनुसन्धानका क्रममा लामाले बरामद ट्रक भाइले किन्दिएको बताएका थिए । उनले अनुसन्धानमा असहयोग गरेपछि उनको मोबाइल फरेन्सिक जाँचका लागि पठाइएको थियो । त्यसपछि मात्र माओवादी कार्यकर्ता पौडेलसँग तस्करीबारे भएका विवरण फेला परेका हुन् ।

पौडेल र लामा दुवै जनाको घर भोटेकोशी हो । लामा भोटेकोशी गाउँपालिका–१ का निवासी हुन् । लामाको खातामा शंकास्पद रूपमा विभिन्न मितिमा नगद जम्मा गरेको पनि भेटिएको छ । यो रकम तस्करीमा भरिया र चालकका रूपमा प्रयोग भएबापत पाएको हुन सक्ने अनुसन्धानमा संलग्न अधिकारीहरूको भनाइ छ ।

परिवारसहित लामा काठमाडौंको गोकर्णेश्वर नगरपालिका–२ मा डेरामा बस्दै आएका थिए । खुलासा भएपछि विभागले पौडेलको टोखास्थित घरलगायतका ठाउँमा तलासी गरेको थियो । ‘तर, उनी घरमा एक कामदारलाई राखेर फरार भइसकेछन्,’ घिमिरे भन्छन् ।

पौडेलका अरू तीन दाजुभाइको विगत पनि विवादास्पद र तस्करीको नेटवर्कसँग जाडिएको देखिन्छ । ‘सत्ता र शक्तिका आडमा उनीहरूमाथि सूक्ष्म अनुसन्धान गर्न विगतदेखि नै बारम्बार अवरोध र व्यवधान हुँदै आएको छ,’ एक प्रहरी अधिकृत भन्छन्, ‘यस पटक पनि विगतकै नियति नदोहोरिएला भन्न सकिँदैन ।’

०७४ भदौ १४ मा १५ किलो सुनसहित भरिया पेम्बादोर्जे शेर्पा पक्राउ परेको सीआईबीको अभिलेखमा देखिन्छ । शेर्पाले २ किलो सुन जनकपुर गइसकेको बयान दिएपछि सीआईबीले १ किलो सुनसहित धनुषाबाट दीपक साहलाई पक्राउ गरेको थियो । त्यसबेला सीआईबीका अधिकृतसँग साहले १ किलो भारत पुगेको र बाँकी १ किलो मात्र आफूसँग भएको बयान दिएका थिए । तत्काल फरार भएका राजकुमार आफ्नै घरमा काम गर्न राखेका एक युवालाई देखाएर उनी उम्किएका थिए ।

चीनबाट २२ किलो सुन भित्र्याए पनि टोखाबाट १५ किलो मात्र बरामद भएको, पछि थप १ किलो धनुषाबाट बरामद गरिएको र बाँकी सुन भारत पुर्‍याएको अनुसन्धानबाट खुलेकोमा यो गिरोहका नाइके उनै राजकुमार भएको खुलेको थियो । उक्त घटनाको ७ वर्षपछि टोखाबाटै राजकुमारका दाइ नारायणले रसुवागढी नाका हुँदै २५ करोड रुपैयाँ बराबरका युरो र अमेरिकी डलर चीन तस्करी गर्न लागेको खुलासा भएको हो ।

हाल डलर तस्करीमा फरार रहेका नारायण ०४८/४९ बाटै खासाबाट कपडाको व्यापार गर्थे । त्यसकै आडमा तस्करीको नेटवर्कमा छिरेर अरू धन्दामा उनको सक्रियता बढेको अनुसन्धान स्रोत बताउँछ । ‘आवरणमा व्यापार भए पनि तस्करी धन्दामा सक्रिय रहेकै कारण ठूलो पैसा कमाए, पैसाकै बलमा नेता–कर्मचारी, प्रहरी र अरू राज्यसंयन्त्रलाई प्रभावित बनाएर शक्तिकेन्द्र आफ्नो पकडमा राख्ने गरेको देखिन्छ,’ विगतमा उनको धन्दाबारे जानकार एक प्रहरी अधिकृत भन्छन् ।

धरौटी बुझाउन नसकेर ५ वर्ष जेल बसेका थिए डलर तस्करीका भरिया लामा

‘फुच्चे’ भनिने कुसाङ लामा यसअघि अवैध सुन तस्करीको मुद्दामा धरौटी बुझाउन नसकेर थप चार वर्ष जेल बसेका थिए । ०७३ पुस १३ मा बा ८ च ७४२० नम्बरको टोयोटा हाइलक्स गाडीको एयर फिल्टरभित्र ७ किलो सुनसहित उनी पक्राउ परेका थिए । काठमाडौं जिल्ला अदालतका न्यायाधीश तेजेन्द्र शर्मा सापकोटाको इजलासले ०७४ असार २६ मा ३ करोड १६ लाख २६ हजार रुपैयाँ जरिवाना र एक वर्ष कैद फैसला सुनाएको थियो ।

तोकेको जरिवाना तिर्न नसकेपछि उनले पाँच वर्ष जेल बस्नुपरेको थियो । लामाले त्यसबेला अदालतमा दिएको बयानमा सुन भेटिएको गाडी आफूले १५ दिनअघि मात्र चलाउन सुरु गरेको बताएका थिए । उनले अदालती बयानमा भनेका थिए, ‘गाडी इन्द्रलाल श्रेष्ठको हो, निज साहुलाई मासिक ७० हजार भाडा दिने गरी चलाएको हुँ । बरामद सुन चाइनाबाट केरुङसम्म भोटेले ल्याई मलाई काठमाडौं लगिदिनु भनी पठाएको थियो ।’

लामाले अदालतमा रसुवाको नाम–थर थाहा नभएको र चाइना जान पाउने ड्राइभरले ल्याएको बताएका थिए । उनले बयानमा भनेका थिए, ‘टिमुरेबाट उक्त सुन निकाली मैले चलाएको बा ८ च ७४२० नं.को गाडीमा राखी काठमाडौं लिएर आएको थिएँ ।’

अदालती बयानमा उक्त सुन काठमाडौं स्वयम्भूमा निजले फोन गरेपछि दिने कुरा भएको र सुन ल्याएबापत एक लाख २० हजार रुपैयाँ पाउने भनिएको बताएका थिए । बयानमा नै लामाले भनेका थिए, ‘उक्त सुन मेरो होइन, सो सुन खरिदको कुनै प्रमाण छैन, म भरिया मात्र हुँ ।’ तर अदालतले गाडीसँगै लामाबाट ७ किलो सुन बरामद भएको तर सुन कसको हो भन्ने खुलाउन नसकेका कारण उसलाई दोषी ठहर गरेको थियो ।

सापकोटाको फैसलामा भोटेले दिएको सामान निजको गाडीको एयर फिल्टरमा लुकाई ओसारपसार गरेको देखिन आएको अवस्थामा कसैको नजर नपर्ने स्थानमा सामान गाडीको एअर फिल्टरमा राख्नुपर्ने उपयुक्त आधार पनि प्रतिवादीले खुलाउन नसकेको उल्लेख छ ।

फैसलामा सामान ल्याएबापत १ लाखभन्दा बढी रकम पाउने भन्ने तथ्यले पनि निजले सुन हो भन्ने थाहा नपाई ल्याएको होला भन्न नसकिने भन्दै दोषी ठहर गरिएको थियो । जेलबाट छुटेपछि पनि लामाले पुनः सुन तस्करीमा भरिया र चालकका रूपमा काम गरिरहेको प्रहरीका अनुसन्धान अधिकृत बताउँछन् ।