सुक्खा बन्दरगाहको व्यवस्थापन र सञ्चालनका लागि आह्वान गरिएको बोलपत्रको प्राविधिक मूल्यांकनमा कन्टेनर कर्पोरेसन अफ इन्डिया लिमिटेड (कोंकर) र प्रिस्टिन मेगा लजिस्टिक पार्क प्रालि मात्र छानिएका थिए । गत मंगलबार टेन्डर खोल्दा कोंकरले प्रिस्टिनभन्दा करिब २० करोड रुपैयाँ कम अर्थात् ४ अर्ब ५० करोड ९० लाख रकमको बोलकबोल गरेको थियो ।

सम्झौता सकिएपछि प्रिस्टिनले आउँदो साउनदेखि पाँच वर्षका लागि बन्दरगाह व्यवस्थापनको जिम्मेवारी सम्हाल्नेछ । हाल पनि सोही कम्पनीले नेपाली कम्पनी भ्यालीसँग ज्वाइन्ट भेन्चरमा ३ अर्ब ३३ करोड लागतमा पाँच वर्षका लागि सुक्खा बन्दरगाह व्यवस्थापन र सञ्चालन गरिरहेको छ । दोस्रो कार्यकालका लागि प्रिस्टिन एक्लैले प्रतिस्पर्धा गरेको हो ।

प्रिस्टिनले पछि कुनै नेपाली कम्पनीसँग साझेदारी गर्न सक्छ । पाँच वर्षअघि पनि कोंकर र प्रिस्टिनकै बीच सुक्खा बन्दरगाह सन्चालनमा कडा प्रतिस्पर्धा भएको थियो । त्यसअघि दुई कार्यकाल अर्थात् एक दशक उक्त बन्दरगाहको सञ्चालन हिमालयन टर्मिनल प्रालिले गरेको थियो, जसमा मुख्य साझेदार कोंकर नै थियो । कोंकर भारतीय रेलवेको भगिनी संस्था हो ।

इन्टरमोडल यातायात विकास समितिको कानुनमै प्रतिस्पर्धात्मक प्रणालीबाट बन्दरगाह सञ्चालन तथा व्यवस्थापनको जिम्मेवारी निजी क्षेत्रलाई दिने व्यवस्था रहेको गजुरेलले बताए । ‘विश्वव्यापी रूपमा यही चलन छ,’ उनले भने, ‘छिमेकी मुलुक भारत र युरोपेली मुलुकमा पनि यही शैली अपनाइएको र त्यो सफल पनि छ ।’

प्रतिस्पर्धाले निजी क्षेत्रले बन्दरगाहमा प्रभावकारी सेवा दिने र नेपाल सरकारलाई पनि ठूलो रकम प्राप्त हुने गरेको गजुरेलको भनाइ छ । ‘विगतमा ५ वर्षका लागि एक अर्बभन्दा पनि कममा बन्दरगाह ठेक्का लाग्ने गरेकामा हाल झन्डै ५ अर्बमा लाग्न थालेको छ,’ उनले भने, ‘यसले राज्यको आम्दानी त बढ्छ नै, सेवाग्राहीले पनि स्तरीय सेवा पाउँछन् ।’

दुई दशकदेखि सञ्चालनमा रहेको सिर्सिया सुक्खा बन्दरगाह करिब ५७ बिघा क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । भारतको रेलवे सञ्जालसँग जोडिएको यो बन्दरगाह नेपाली आयात तथा निर्यातकर्ताले तेस्रो मुलुकमा वस्तु आयात तथा ती निर्यातमा उयपोगी छ । तुलनात्मक रूपमा रेलबाट मालवस्तु ढुवानी गर्दा सस्तो र भरपर्दो हुने भएकाले आयात–निर्यातकर्ताको रोजाइमा यो बन्दरगाह पर्ने गरेको छ ।

भारतको कोलकाता, हल्दिया र विशाखापट्टनम बन्दरगाहसँग यो बन्दरगाह जोडिएको छ । भातरबाटै पनि फलामजन्य वस्तु, रासायनिक मल, चिनी आदि आयात गर्न यो बन्दरगाह उपयोगी सावित भइरहेको छ ।